Geçmişten Günümüze Akan Su Ve Kültür

Roma'dan Osmanlı'ya uzanan tarih boyunca Kastamonu'da inşa edilen çeşmeler, sadece su kaynağı değil, sosyal hayatın ve kültürün simgesi oldu. Günümüze ulaşan çeşmeler ise şehrin tarihine ışık tutuyor.

Kastamonu tarih boyunca Roma, Bizans, Çobanoğulları, Candaroğulları ve Osmanlı İmparatorluğu gibi farklı medeniyetlerin hakimiyetinde kalmış köklü bir şehir. Osmanlı döneminde özellikle dini, askeri, sosyal ve su yapıları açısından zenginleşen kentte, çeşmeler önemli bir yer tutuyor.

Su yapıları, Kastamonu ve ilçelerinin yerleşim şekillenmesinde belirleyici rol oynamış. XVI.-XX. yüzyıllar arasında inşa edilen ve büyük çoğunluğu Osmanlı mimarisinin özgün özelliklerini taşıyan çeşmeler, döneminin sosyal devlet anlayışının izlerini taşıyor. Ancak maalesef yüzlerce çeşmeden günümüze ancak az sayıda özgün yapılar ulaşabilmiş.
Kastamonu merkezde 36, İnebolu'da 22, Araç ve Taşköprü'de beşer, diğer ilçelerde ise toplamda 73 çeşme tipolojik olarak incelenmiştir. Merkezdeki çeşmeler, genellikle daha büyük ve mimari açıdan daha zengin özellikler taşımaktadır.

Tarihi Çeşmelerden Bazıları; Tarakçılar Çeşmesi (1766)-Püre Mahallesi'nde meydan çeşmesi olarak yer alır. Kesme taş üzerine yazılmış Osmanlıca kitabe dikkat çeker. Saray Çeşmesi (1772)-Cebrail Mahallesi'nde Saray Camisi'nin bitişiğindeki ev cephesine yerleştirilmiştir. İsmail Bey Çeşmesi (1798-1799)-İsmail Bey Mahallesi'nde bulunan çeşme, 1890-1891 yıllarında onarılmıştır. Miralay M. Nedim Çeşmesi (1931)-Eski Rum Mektebi'nin karşısında, kesme taştan yapılmış, sütunçelerle süslenmiş bir çeşmedir. Arslanlı Çeşme (1891-1892)-İsmail Bey Mahallesi'nde kare planlı meydan çeşmesi, sivri kemerli yüzeyleriyle öne çıkar. Hepkebirler Çeşmesi (1829-1830)-Saylav Sokak'ta bulunan beşgen planlı çeşme, caminin bitişiğinde yer alır. Yanık Han Çeşmesi (1730-1731)-Kayseri Yanık Hanı avlusunda, Yanıkzade Hacı İsmail Ağa tarafından yaptırılmıştır.

Kastamonu'nun ilçelerinde de birçok tarihi çeşme bulunuyor. Devrekani'deki Haydar Çeşmesi, Tosya'daki Ali Osman Ağa Çeşmesi, Karasu Çeşmesi ve Halim Baba Çeşmesi gibi yapılar, bölgenin tarihine tanıklık eden önemli eserler arasında.