Cengiz Aytmatov anıldı

Kastamonu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından “Cengiz Aytmatov’u Anma Faaliyeti” yapıldı. Kastamonu Üniversitesi Ahmed Yesevi Konferans Salonunda yapılan anma programına; Rektör Prof. Dr. Seyit Aydın, Kırgız Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı, fakülte dekanları, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. “KÜLTÜRÜN ETKİSİ VE GELENEĞİN İZLERİ ÇOKÇA GÖRÜLMEKTEDİR” Programda açılış konuşmasını İlahiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Atalan yaptı. Atalan; “Milli olandan evrensele ulaşmada, Cengiz Aytmatov’un Türk Dünyası yazarları içerisinde çok önemli bir yeri vardır. Bir milletin kültür değerlerinin araştırılmasında sözlü kaynakların yanı sıra yazılı metinler de bizlere önemli veriler sunmaktadır. Özellikle hikâye ve roman gibi kurmaca metinlerde sözlü kültürün etkisi ve geleneğin izleri çokça görülmektedir. Bir yazılı anlatıda topluma ait kültürel değerlerin kullanımı oranı; yazarının içinden çıktığı toplumla ve o toplumun geleneksel değerleriyle ne ölçüde barışık ve kaynaşık olduğunun da bir göstergesidir” dedi. ‘HER YAZAR BİR MİLLETİN ÇOCUĞUDUR’ Atalan, eserlerine değinerek; “Aytmatov, kendisiyle yapılan bir röportajda, eserlerine ‘geleneksel kültür unsurlarını’ işlemesinin sebeplerini ‘Her yazar bir milletin çocuğudur ve o milletin hayatını anlatmak, eserlerini kendi milli gelenek ve törelerini kaynak olarak zenginleştirmek zorundadır. Benim yaptığım önce bu, yani kendi milletimin hayatını ve geleneklerini anlatıyorum. Fakat orada kaldığınız takdirde bir yere varmazsınız. Edebiyatın milli hayatı ve gelenekleri anlatmanın ötesinde de hedefleri vardır. Yazar, ufkunu ‘milli’ olanın ötesine doğru genişletmek, ‘evrensel’ olana ulaşmak için gayret göstermek durumundadır. İyi bir yazar ‘tipik insan’ ortaya koyma ustalığına erişen yazardır’ sözleri ile açıklıyor. “BİLGE BİR YAZARDIR” Cengiz Aytmatov’un eserlerine önemli olayları yansıttığını vurgulayan Atalan; “Cengiz Aytmatov yaşadığı yani 20’nci yüzyıl ve 21’inci yüzyılın ilk yıllarını kapsayan dönemde meydana gelen gelişmeleri dikkatle takip ederek, bu gelişmelerini eserlerine yansıtmıştır. Bu anlamda o zamanın ruhunu çok iyi okumuş ve böylece uluslararası bir üne sahip olmuştur. Aytmatov, sadece Kırgız’ı, Kazağıyla Türk dünyası için değil insanlık içinde önemli bir duraktır. Çünkü Aytmatov, eserleri yüz ellinin üzerinde dile çevrilen, pek az yazara nasip olabilecek evrensel bir üne sahip bir dünya yazarı, insanlar arasında bir köprü oluşturmuştur. Eserlerinden sezgiden rasyonel düşünceye doğru bir akış vardır. Yerelden evrensele doğru bir açılım vardır. Bu açıdan, Aytmatov, sadece Kırgızistan’ın değil doğusuyla, batısıyla Türk Devlet ve Topluluklarının kültür elçisidir. Onun kurduğu köprüler, binlerce yıllık bir kültürel zenginliğin kapılarını dünyaya aralamıştır. Her ne kadar Aymatov, zamanın ruhuna göre eserlerini verse de, Osman Horata göre, asrının eseriydi fakat asrının esiri değildi. O asrının esiri olmamış: insanı yok etmeye dönük savaşlara, baskılara, zulümlere karşı, asrının güdümün eğirmeden; insanı hür, erdemli ve kendi olarak yaşatabilmenin savaşını vermiş bilge bir yazardır” dedi. “TÜM TÜRK HALKLARININ EVLADIDIR” Kırgız Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı ise; “Doğumunun 88’inci yılını kutladığınız için teşekkür ediyorum. Onun eserlerini herkes bilir ve tüm dünya onu tanır. Birçok dile çevrilmiş ve filmleri çekilmiştir. Tek Kırgızistan’ın evladı değil tüm Türk halklarının evladıdır. Dünya 2 Cengiz tanıdı. Cengizhan Dünya’yı kılıcıyla, Aytmatov kalemiyle fethetti. Bizim aklımızda ve kalbimizde yaşayan Aytmatov ölümsüzdür” ifadelerini kullandı. “KALBİMİZDE HER ZAMAN YAŞATMAYA ÇALIŞACAĞIZ” Programda konuşan Rektör Aydın, teşekkürlerini ileterek; “Milletlerin hayatında ehemmiyetli yer tutan şahsiyetler vardır. Tarihimize baktığımızda bu tür kahramanları çok görürüz. Adriyatik’ten, Çin Seddi’ne binlerce yıldır Türk Milleti’nin yaşadığı her perde ve bölgede kahramanlarımızı mezar taşlarından okuyarak veya yüzyıllarca yad ederek kalbimizde her zaman yaşatmaya çalışacağız. Yakın tarihimizde de çok mühim şahsiyetler vardır. Sadece bulunduğu perde ve bölgeye değil de bütün Türk alemine ve İslam alemine mal olmuş bu milletin çok kıymetli mensupları mevcuttur. İşte bunlardan bir tanesi de yakın tarihte kaybettiğimiz Cengiz Aytmatov’dur” şeklinde konuştu. “CENGİZ AYTMATOVLARA ÇOK ŞEY BORÇLUYUZ” Cengiz Aytmatov’un kalemi ile kılavuzluk eden büyük bir şahsiyet olduğunu söyleyen Aydın; “Cengiz Aytmatov’un babası da 1937 katliamları esnasında diri diri toprağa gömülen Kırgızistan aydınlarından bir tanesidir. Babası da bu milletin şehit verdiği münevverlerden birisidir. Dolayısı ile Cengiz Aytmatov en başta babasına yakışan bir evlattır. Aziz milletimize layık liyakatli bir münevver, kalemiyle kılavuzluk etmiştir, ışık saçmıştır. Milletlerin hayatında bazı nüanslar mühim yer tutar. Bizim milletimizin hayatının devamında da; din, dil, aile, gelenekler sırasıyla çok mühim yer tutar. Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne yani Türkistan Coğrafyasına şöyle baktığınızda 250 mezalimler, katliamlar, yok etme, asimilasyon, soykırım diyebileceğimiz hadiselere rağmen orada ki insanlarımız da bugünlere gelebilmiştir ve bir millet olma vasfını da muhafaza etmişlerdir. Dinini yok ettiyse geleneği ile yaşamıştır, aile ile yaşamıştır. Şu gençler şimdi dimdik ayaktalar. Kendi varlıkları ile kendi benlikleri ile vardır. Görüyoruz ki Kırgızistan’da, Kazakistan’da, Türkmenistan’da, Özbekistan’da aileyi olduğu gibi muhafaza etmişler. Ne Rus, ne Çin, ne de başkası aileyi sarsamamıştır, yok edememiştir. İşte Cengiz Aytmatov bunların münevver temsilcilerinden, bunların dili, bunların her şeyidir. Cengiz Aytmatov’un romanlarında, hikayelerinde, kitaplarında, yazdıklarında, anlattıklarında her zaman için bu milleti ayakta tutan vasıfları dile getirdiğini ve işlediğini görürsünüz. Cengiz Aytmatov tarihteki Türk Milletinin hafızasında ki yerini her halükarda hak ederek almıştır. Cengiz Aytmatov bu milletin dilidir, Cengiz Aytmatov bu milletin hafızasıdır, Cengiz Aytmatov bu milletin ışıklı bir kılavuzudur. Cengiz Aytmatov kıyamete kadar milletin hafızasında yaşayacaktır. İşte bugün belki hayal edemediğimiz istiklallere kavuştuysak Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan müstakilse Cengiz Aytmatovların payı bunda çok büyüktür. İnşallah o müstakil olan bugün ki tabiri ile bağımsız devletlerimiz inşallah ilelebet, müstakil olarak kıyamete kadar yaşayacaktır. Bunda da Cengiz Aytmatovlara çok şey borçluyuz. Cengiz Aytmatov’u belki kısa bir zaman için burada anlatmaya çalışacağız, bazı şeyleri hafızamızda canlandıracağız. Cengiz Aytmatov ve onun gibileri daima, devamlı şekilde çocuklarımıza anlatırsak onların hiçbir zaman çocuklarımızın hafızasından kaybolmamasını sağlarsak inşallah gelecek nesillerimiz daha şuurlu olur diye düşünüyoruz. Bugün Yıldönümü olan Kazakistan’ın Güneşli bayrağı, Kırgızistan’ın Güneşli bayrağı, Azerbaycan’ın, KKTC’nin, Özbekistan’ın ve Türkmenistan’ın Ay yıldızlı bayraklar ilelebet kıyamete kadar beraber yaşaması ve beraber yücelmesi, yükselmesi duası ile şu anda devam eden katliamlarında Irak, Suriye ve diğer memleketlerde ki Müslüman katliamlarının da son bulması dileği ile gecenizin mübarek olmasını diliyoruz” diye konuştu. Programda ayrıca; Cengiz Aytmatov Belgeseli, tiyatro gösterisi, folklor gösterileri, dombra ve türküler, manas destanından bir kesit ve Cengiz Aytmatov sergisi de yer aldı. Program toplu fotoğraf çekiminin ardından son buldu.