Gal Arısından Kestane Balına Büyük Darbe
Son yıllarda ortaya çıkarak kestane ormanlarında büyük zararlar veren Gal arısı yüzünden kestane balı üretiminde yüksek oranda düşüş yaşandı. Arı Yetiştiriciliği Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cem Başar alınan önlemler ve üretimdeki düşüş hakkında açıklamalarda bulundu.
Kestane balı hakkında konuşan Arı Yetiştiriciliği Birliği Başkanı Cem Başar, “Kastamonu kestane balı sadece Türkiye’de değil dünyada bir marka. Türkiye’de üretilen birçok bala oranla çok fazla özelliği bulunmakta. Coğrafi işaretli olan marka bir ürünümüz. 2018 yılında başvurduğumuz ve Coğrafi İşareti 2022 yılında aldık. Yaklaşık üstünden 2 yıl geçti. Ancak Kastamonu’da son yıllarda kestane balı üretiminde büyük bir düşüş görünmekte. Bunun birçok sebebi var. Kestane balı birçok bala göre üstün özelliğe sahip. Özellikle dolaşım ve sindirim sistemi üzerinde çok etkili. İnsanların şifa bulmak için tükettiği bir bal. Kastamonu’da kestane balı tüketimi bir alışkanlık haline gelmiştir. Üretimi maalesef her geçen gün düşmekte. 2019 yılından itibaren iklim değişikliği ile beraber üretimde sürekli düşüş gözlemlendiği, 2021 yılında Kastamonu, Cide Beltepe’de ilk olarak karşılaştığımız Gal Arısı bugün bütün kestane ormanlarımızı sarmıştır. Sırasıyla 2021, 2022, 2023 derken bu yıla kadar çok ciddi bir şekilde zarar verdi. 2024 yılında Kastamonu ormanlarının tamamını kapladı. Bununla alakalı olarak Orman Bölge Müdürlüğü çalışma yapmakta. İlk olarak 2021 yılında karşılaştığımız zararı ile ilgili 2022 yılında doğaya 600 adet yararlı böcek torymus sinensis bırakıldı. Ama zararlı böcek olan gal arısı yararlı böceğe oranla çok daha hızlı çoğalıyor ve yayılıyor. Yararlıların onları yenmesi ve ormanlarımızda daha baskın hale gelmesi uzun süreç alacak” dedi.
‘4-5 Yıl Sonra Gal Arısına Karşı Bir Baskılanma Olacak’
Alınan önlemler ve düşen üretime değinen Cem Başar; “Orman Bölge Müdürlüğü ile sürekli üzerinde durduğumuz takibini yaptığımız projeler var. İlk örnekleri Kastamonu’da uygulanan gal arısı zararlarına karşın kullanılan sarı tuzaklardan 2023 yılında memnun kalındı ve 2024 yılında da Orman Bölge Müdürlüğü tarafından uygulanması devam edilecek. Özellikle haziran sonunda ve temmuz başı dönemlerinde sarı tuzakları asarak bu tuzaklara gelmesi beklenecek. Dediğimiz gibi 2021’de karşılaştığımız bu zararla 2022’de 600 böcek, 2023’te 2 bin 500 böcek bu yılda 10 bin 300 adet yararlı böcek salındı. Bunların doğaya hakim olması yaklaşık 4-5 yıl sürüyor. 4-5 yıl sonra gal arısına karşı bir baskılanma olacak. Tahmini 8-10 yıllık bir sürede de ormanlarımız da bu zararlı çok düşük bir seviyede olacak. Biz yolun daha başındayız ancak diğer illere göre bu konuda daha avantajlıyız. Bu alanda aktif olarak daha hızlı çalışan bir bölge müdürlüğümüz var. Taleplerimiz ile sürekli yakından ilgiliyorlar. Sürekli aktifler yaptıkları çalışmalardan dolayı Orman Bölge Müdürlüğümüze teşekkür ediyorum. Bizim için bu süreç hızlı olsa da arıcılar için çok hızlı sayılmaz. Bizler yılda bir defa ürün alan insanlarız ve bir arıcı 3-4 yıl ürün almayacağı zaman üretimini sürdüremez. Kastamonu’da biz yıllık olarak 400 tonlarda olan üretimimiz 2022 yılında 250 ton oranından 2023 yılında 150 tona düştü. Bu sene belki hiç bal olmayacak belki de 100 ton civarında bal bekliyoruz. Ancak dediğimiz gibi azalabilir de bu sadece tahmin üzerine yürüttüğümüz bir rakam” ifadelerini kullandı. 
‘Ayılar Ormanlardan Şehir İçi ve Köylere İnmeye Başladı’
Yaşanan olumsuzluklara karşı destek beklediklerini ifade eden Başar; “Kestane ormanlarımız dediğimiz gibi gal arısı tarafından istila edilmiş durumda. İklim değişikleri, havaların sürekli değişiklik göstermesi de bu konuyu oldukça olumsuz etkiliyor. Havalar bir ısınıyor hemen ardından yağmur dolu ya da soğuk oluyor. Bir kaç gün önce bir don olayı ile karşılaştık. Özellikle bununla alakalı büyük zararlar gördük. Pek çok ürüne don vurdu. Çiftçiler ve arıcılar bu konuda büyük zarara uğradı. Bu yıl gelirlerin düşmesi arıcılık yapan insanların zorlanacağı anlamına geliyor. Çünkü bal üretemedikleri zaman ellerinde satacak ürün olmadan sezon boyu masraflarını karşılayamayacaklar. Arıcıların sürdürülebilir üretim yapması bu anlamda oldukça zor bir süreç. O yüzden biz çiftçiler olarak devletimizden bu konuda özellikle bu gal arısının ilimizden gidene kadar 4-5 yıla kadar arıcılarımızı desteklemelerini bekliyoruz. Biz arıcıların son zamanlarda başka bir sorunu daha ortaya çıktı. Geçtiğimiz günlerde basında da sıkça karşımıza çıktı. Ayılar ile ilgili bir problemimiz var. Bununla alakalı bir gündem oluşmasını istiyoruz. Çünkü ayı ormanlardan şehir içi ve köylere inmeye başladı. İnsanlarımızın can güvenliğimiz olmadığı gibi arılarımıza da büyük zararlar vermekte. Ayılar ile ilgili özellikle konunun muhatabı olan Doğa ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğü’nde bir çalışma yapmasını, gerekirse sayılarının popülasyonunu kontrol altına alınması talep ediyoruz. Çünkü artık insanların yaşadığı yerleri ayılar istila etmeye başladı. İnsanlar korkudan evlerin kapısına dahi çıkmamaya başladı. Bu insanlar korkudan köylerini terk etmeye başlarsa köyleri tekrar insan bulup yerleştirmek oldukça zorlaşacak. Ayılara karşı devletimizin gerekli önlemleri almalarını talep ediyoruz” dedi.
