Gam Haddini İyi Bilir

Nâbî der ki: “Her sîne ki var vüs‘una çespân gamı vardır.”

Yani her gönül, kendi genişliği kadar bir gamın sahibidir. Gam, edebini ve haddini iyi bilir. Her kalp, taşıyabileceği kadar dertle haşır neşirdir. Kiminin yükü dışarıdan bakınca bir tüy kadar hafif sanılır, kimininki dağ gibi görünür; ancak kimse bilmez insanın içindeki fırtınanın şiddetini, çünkü bunu dışarıdan görmek ve hissetmek mümkün değildir.

Nâbî bu kıymetli sözü, kimse kimsenin derdini küçümsemesin diye değil; herkes kendi derdini önemli sanarken aslında herkesin fırtınasının tam da kendine göre estiğini bilsin diye söylemiştir.

İnsanoğlu kendi derdini dağ, başkasının derdini düzlük, bağ bahçe sanıyor. Hâlbuki hiç kimsenin yüreğinin içini görmeye göz yetmiyor; ancak buna kendisini nedense ikna da edemiyor. Bu yüzden dışarıdan bakıp başkası adına ahkâm kesmek kolay oluyor.

“Bu kadarcık şeye üzülür mü insan?” diyenler var ya… Onlar bazı acıların görünmez, bazı yaraların kabuk tutmaz, bazı sızıların dinmez olduğunu idrak edemiyor ya da etmek istemiyor.

Zira insanların acıları kıyaslanmaz; çünkü herkesin taşıdığı dert kendi kalbinin genişliğince­dir. Ne hiç kimse başkasının sandığı kadar güçlü, ne de hiç kimse başkasının sandığı kadar zayıf hâldedir.

Hasılı kelam, günün sonunda herkes kendi kalbinin vüs’atıncadır. Kimse kimseninkini tam anlayamaz; zaten anlaması da gerekmez. Çünkü herkes kaderinin kendisini seyredeceği noktada ve vaziyettedir. Ne kimsenin fırtına şiddetini küçümseyeceği ne de kimsenin fırtına şiddetini abartacağı bir vaziyette değil.

Saygılar.