İlim Sadece Hakkını Verenlerindir

Tarih sadece savaşlarla, barışlarla, eserlerle ve saltanatlarla şekillenmez. İlim ve irfan da tarihin yönünü belirler. Abbasî Halifesi Harun Reşid’in İmam-ı Malik Hazretleri ile yaşadığı küçük ancak anlamlı rivayetini okuduğumda, bugün bile bizlere ders verir nitelikte olduğunu düşündüğüm için yazmak istedim.

Harun Reşid, gücü ve servetiyle dönemin en etkili ve güçlü liderlerinden biriydi. Ancak güç, hakikatin karşısında yeterli değildi. Oğlu Emin ve Memnun’un eğitimi için İmam-ı Malik Hazretleri’nden her gün evine gelmesini ve çocuklarına ders vermesini istedi. İmam-ı Malik Hazretleri de Halifeye şöyle buyurdu: "Ya Halife, uygun olanı çocuklarınızın benim evime gelip gitmesidir. Allahü teâlâ, sizi daha aziz etsin! İlmi aziz ederseniz aziz olursunuz; zelil ederseniz zelil olursunuz, İlim bir kimsenin yanına gitmez, o kimse ilmin yanına gelir." Bunun üzerine Halife, İmam-ı Malik'ten özür diledi ve her gün çocuklarını onun evine göndererek ders almalarını sağladı."

İmam-ı Malik Hazretlerinin bu sözleri, sadece bir eğitim tavsiyesi değildir elbette. Bu kıymetli sözler, biz okuyucularına ilmin değerini, irfanın kıymetini anlatan ilmin makamla, güçle veya servetle ölçülmediğini, onu hak edenin, arayanın, gönlünde yer açanın bulacağını kazanacağını anlamamız hususunda akletmemizde etkili bir öğüttür.

Gerçek ilim öğrenme, sabır ve çabayla hak edilen bir süreçtir. İlmin kendisi, kendini hak edene teslim edilir.

Harun Reşid’in bu tavrı ayrıca bizlere bir başka dersi de verir: Gerçek güç, ilim insanının ve ilmin karşısında alçak gönüllü olabilmeyi başarabilmektir. Çünkü saltanat ve servet, ilmin yanında değersizdir.

İlmin değeri, sadece bireyi değil, toplumu da yüceltir. Makamlar geçicidir, servetler sürekli el değiştirir ancak ilim sadece hakkını verenlerindir. İlmin peşine düşmek en soylu eylemdir. Saygılar.