Glüteni Hayatınızdan Çıkarmadan Önce Bir Kez Daha Düşünün!
Merve Saatçi
Son dönemlerde glütensiz beslenmek çok popüler bir hale geldi. Peki gerçekten glüteni hayatımızdan çıkarmalı mıyız?
-Glüten; buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllarda bulunan bir protein çeşididir. Gluten elastik yapısı ile hamura dayanıklılık verir ve hamurun yapısını oluşturur.
- Çölyak hastalarında bu protein vücuda alındığında yabancı bir madde gibi algılanır ve vücut kendi kendine saldırır; özellikle ince bağırsaklar çok hasar gördüğü için sindirim rahatsızlıkları yaşanmasına neden olur.
-Hastalar glütenli bir besin tükettikleri zaman bağırsak mukozasındaki alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olur. Böylece gıdalar emilemez hale gelir ve hastalık belirtileri ortaya çıkar. İştahsızlık, kusma, ishal, karın bölgesindeki şişkinlik, yaşa göre zayıf olmak, sinirlilik hastalığın en önemli belirtileri arasında yer almaktadır. Uzun vadede ise kalp hastalıkları riski artabilir. Bu hastalarda tedavinin en önemli kısmı glütenin yaşam boyu beslenmeden çıkarılmasıdır.
-Pirinç, karabuğday, mısır, kinoa ve patates glütensiz karbonhidrat kaynaklarıdır. Ancak glüten, salata sosları, dondurma, çikolata, işlenmiş köfteler, baharat karışımları, çorbalar gibi pek çok besinde de bulunabilir.
-Çölyak hastalığındaki gibi olmasa da glüten tüketmek bazı yan etkilere sebep olabilir. Ancak bu belirtilerin büyük bir kısmı stres gibi psikolojik faktörler ile alakalı da olabilir. Glüten intoleransı ile ilgili herhangi bir şüpheniz varsa glüteni beslenmenizden tamamen çıkarmadan önce mutlaka bir gastroenteroloji uzmanından destek alın.
-Son yıllarda zayıflama başta olmak üzere başka birçok durumda da glütensiz diyetler popüler hale geldi. Ancak bu beslenme modelinin çölyak hastaları dışındaki kişiler üzerinde etkinliğini gösteren fazla bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
-Ayrıca gluteni az ve çok tüketenler arasında yapılan araştırmalarda görülen kalp krizi vakalarında önemli bir fark olmadığı hatta tam tahılları tüketmeyerek glüteni hayatından çıkaran kişilerde kalp hastalıkları riskinin arttığı gözlemlenmiştir.
-Tam tahıllar, glüten dışında posa, vitamin, mineral gibi önemli besin öğeleri için de iyi birer kaynaktır. Beslenmenizde bu besin öğelerinin yetersiz kalması sonucunda kalp hastalıklarına yakalanma riskininiz artabilir.
-Glütensiz beslenmeye başladıktan sonra kilo verebilirsiniz. Ancak bu durumun asıl sebebi gluteni kesmeniz ile alakalı değildir. Glüteni hayatınızdan çıkardığınızda aslında simit, makarna, hamur işleri gibi rafine karbonhidratlarla dolu besinleri de hayatınızdan çıkarmış oluyorsunuz. Tüm bu besinlerden uzak durmak ve onların yerine sebze, kinoa ve karabuğday gibi sağlıklı ve glütensiz tam tahılları koyduğunuzda fazla karbonhidrat tüketiminin önüne geçerek aynı zamanda enerji dengesini de sağlamış oluyoruz. Uzun vadede bakıldığında bu durum kişilerde gluteni keserek zayıflamak mümkün algısını yaratmaktadır.
-Dolayısıyla, çölyak hastası olmadığınız sürece gluteni beslenmenizden çıkarmak size bir fayda sağlamayacaktır, hatta bu tarz bir beslenme biçiminin sağlığınıza zarar bile verebileceğini unutmayın.
