Hem Hekim Hem Din Adamı: Şaman Kimdir?
Feyzanur Şenel
Eski Türklerin inancında önemli bir yer tutan Şamanizm şifa dağıtmayla ilişkili, birçok ritüelleri bulunan bir inanç türü. Türkler ve Moğollar başta olmak üzere çokça kavmi etkileyen bu inanç günümüzde İslam’ın içine karışmış olarak yaşamaya devam ediyor. Gelin bu hafta tarihsel bir sürece tanıklık edelim.
Tarihte şamanlar hem hekim gibi şifa dağıtır hem de din adamlığı görevini üstlenirdi. Şamanların bakışı diğerlerinden farklıydı. Onların yaptığına tedavi demek pek doğru değil. Yaptıkları ritüellerle aslında insanları tedavi etmiyorlar. Ruha yönelerek insanı hasta ettiğine inandıkları ne varsa bunu düzeltmeye, ruhta denge sağlamaya çalışıyorlar. Böylece bedeni hasta eden ruh düzeldikçe bedensel semptomlar da ortadan kalkıyor.
Şamanizmde doğanın dengesi de çok önemli. İnsan doğa ile iç içe olmalı, doğaya zarar vermemeli. Her şeyin bir ruhu olduğuna inanılıyor ve doğa kutsal sayılıyor. Bu yüzden doğaya zarar vermek bizdeki günah gibi algılanıyor. Şamanizm ruh ile çok yakın ilişkili bir inanç. Günümüzde kötü bir şey olmasın diye tahtaya üç kez vurma adeti buradan geliyor, bu şekilde kötü ruhların kovulduğuna inanılıyor. Yeni doğan bebek ve lohusalıkla ilgili birçok adetimiz de buradan kalma. Örneğin kötü ruhların bebeği çalmaması için çocuğa “Satılmış” ismi konulurmuş. “Biz bu bebeği iyi ruhlara sattık, kötü ruhlardan korunsun” inancı hakim. Lohusa anneye kırk gün boyunca ölüm kapısının açık sayılması, bebeğin kırk gün evden çıkarılmaması bize şamanizmden kalan, günümüzde hala devam eden inançlar.
İslamiyet gibi şamanizmde de nazara inanılıyor ve kurşun dökme adeti buradan geliyor. Nazar iki inançta da insanı hem ruhsal açıdan etkileyen hem de bedensel semptomlara yol açabilen bir durum olarak kabul ediliyor. Örneğin nazar değdiği düşünüldüğünde vücutta büyük kırmızı sivilceler çıkar, baş ağrıları olur veya başımıza bizi bedenen etkileyen olaylar gelir. Bunun için Şamanizmde kurşun dökme gibi belirli ritüeller varken İslamiyet’te dua edilir ve göz değecek durumlardan sakınılır.
İnancınız ne bilmem ama ben kötü enerjiye, ruhun bedeni hasta edebildiğine, nazara çokça inanıyorum. Bilimsel olarak da beynin mantıklı kısmı olan sol beyin, duygusal kısmı olan sağ beyin dengede olduğunda insanlar daha sağlıklı karar veriyor ve daha mutlu oluyorlar. Bu yüzden hayatta en önemli şey “denge”
Hepinize sağlıklı bir hafta diliyorum!
