Teknede Sallanıyor Gibiyim: PPPD nedir?
Feyzanur Şenel
Denge bozuklukları özellikle son yıllarda dünya çapında artış gösterdi. Günlük hayatta normal ve kolay gözüken bazı aktivitelerin yapılması denge hastalıklarında çok daha yorucu ve zor. Üstelik bu hastaların yaşadığı semptomların tarifi çok zor olabiliyor, çoğu zaman da tanı konulamayabiliyor. Bu da zamanla tükenmişlik hissi ve iyileşmeye olan inancın azalmasına neden oluyor. Literatüre son dönemlerde giren, hastaların hayatını kabusa çeviren bir hastalıktan bahsedeceğim size bu hafta; Persistant Postüral Perseptual Dizziness, kısaca PPPD.
PPPD, sürekli bir dengesizlik-sersemlik hissi, vertigo atakları ile karakterize, sinir sisteminin kronik bir bozukluğudur. Hastalarda yatakta düz yatışta bile teknede sallanır gibi olma hissi, dik duruş pozisyonlarında dengesizlik hissi, karmaşık ve hareketli görsel uyaranların yol açtığı vertigo hissi mevcuttur. PPPD kronik yani uzun süren bir hastalık olduğundan hastaların psikolojisini de olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Örneğin dışarıda yürüyeceksiniz ve kalabalık bir şehirdesiniz, çok fazla görsel uyarana maruz kalırsınız. İnsanlar size doğru yürüdüğünde dengeniz bozulur, görüntüyü netleştiremezsiniz. İkinci bir olasılık olarak markete gittiğinizi düşünelim. Markette dar koridorlarda çok fazla ürün vardır, burada da karmaşık görsel alan mevcuttur. Sağlıklı bir insanın rahatsız olmayacağı bu durum bu hastalar için baş dönmesi ve denge kaybı demektir.
PPPD hastaları gibi çok uzun süre denge kaybı yaşayan kişilerin denge ve uzaysal algısında elbette sapmalar oluşacaktır. Bu hastaların normali dengesizlik, emniyetsizlik olarak kodlandığından düzgün postürde diğer insanlar gibi denge sağlamaları zaman alır. Çünkü beyin yani sinir sistemi diğer duruma alışıktır. Bu sebeple hastaların belirli bir süre buna yönelik egzersiz yapması gerekir.
Denge bozukluklarında uygulanan yönteme vestibüler rehabilitasyon diyoruz. Bu yöntemde amaç dengeyi sağlamak, uzaysal algı hissini arttırmak, sersemlik ve vertigo hissini azaltmak, hastayı sosyal yaşamına geri kazandırmaktır. Denge bozuklukları sosyal hayat, iş ve ev hayatını etkilediğinden psikolojik sorunlara yol açabilir. Hastalarda dışarı çıkma korkusu oluşabilir. Bu tarz durumlarda mutlaka psikiyatrik değerlendirme de gereklidir.
